Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS), sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatların finansal etkileriyle raporlanmasını sağlar.
TSRS 1, genel ilkeleri ve finansal bilgilerle uyumu düzenlerken, TSRS 2, iklimle ilgili açıklamaları detaylandırır. Amaç, şeffaflığı artırarak yatırımcı kararlarını desteklemektir.
Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS), işletmelerin sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatlarını finansal etkileriyle birlikte açıklamasını zorunlu kılan bir standartlar setidir. TSRS, sürdürülebilirlikle ilgili bilgiler ile işletmelerin finansal tabloları arasında uyum sağlayarak karar vericilere tutarlı, karşılaştırılabilir ve şeffaf veri sunmayı hedefler. Amacı, işletmelerin uzun vadeli değer yaratma kapasitelerini etkileyen sürdürülebilirlik unsurlarını raporlayarak yatırımcıların ve paydaşların bilinçli karar almasını desteklemek, aynı zamanda çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliği teşvik etmektir.
TSRS 1, sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgilerin genel raporlama ilkelerini belirlerken, TSRS 2, iklimle ilgili risk ve fırsatların detaylı açıklamalarını düzenler. TSRS 1, yönetişim, strateji, risk yönetimi ve metrik-hedefler çerçevesinde sürdürülebilirlik bilgilerini ele alır. TSRS 2 ise bu yapı içinde iklimle ilgili fiziksel ve geçiş risklerine odaklanır, senaryo analizlerini ve sera gazı emisyon raporlamasını zorunlu kılar. Kısacası, TSRS 1 genel sürdürülebilirlik prensiplerini tanımlarken, TSRS 2 bu ilkeleri iklim özelinde derinleştirir.
TSRS'ye, Türkiye’de faaliyet gösteren ve sürdürülebilirlik ile ilgili finansal açıklama yapmakla yükümlü olan tüm işletmeler uymak zorundadır. Bu, özellikle halka açık şirketler, finansal kuruluşlar ve büyük ölçekli işletmeleri kapsar. Uyumluluk, düzenleyici otoriteler ve yasal çerçevelerle belirlenen kriterlere bağlıdır.
TSRS, uluslararası sürdürülebilirlik standartlarıyla uyumlu olarak, Türkiye'nin düzenleyici ve sektörel ihtiyaçlarına göre geliştirilmiştir. TSRS 1 ve TSRS 2, özellikle IFRS Sürdürülebilirlik Açıklama Standartları (ISSB) ve TCFD (Task Force on Climate-Related Financial Disclosures) çerçeveleriyle paralellik gösterir. Ayrıca, SASB Standartları ve CDSB Çerçeve Rehberleri gibi kaynaklara atıfta bulunularak, uluslararası kabul görmüş uygulamalarla bağlantı kurar. TSRS’nin amacı, Türkiye'deki işletmelerin hem yerel düzenlemelere hem de küresel piyasa beklentilerine uygun raporlama yapmasını sağlamaktır.
TSRS, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanmış olup, Türkiye'deki belirli işletmeler için yasal bir zorunluluk taşır. TSRS, özellikle büyük ölçekli işletmeler ve kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar için uygulanır. İşletmeler, sürdürülebilirlik ile ilgili finansal açıklamalarını TSRS’ye uygun olarak hazırlamak ve raporlamakla yükümlüdür. TSRS’ye uygunluk beyanı zorunludur ve standartların tüm hükümlerine uyulmadığı durumlarda bu beyan yapılamaz. Yasal çerçeve, uyumluluğu ve raporlamanın tutarlılığını sağlamayı hedefler.
TSRS’de yönetişim raporlaması, işletmelerin sürdürülebilirlik ve iklimle ilgili risk ve fırsatları izlemek, yönetmek ve denetlemek için kullandıkları süreçlerin, kontrollerin ve prosedürlerin açıklanmasını içerir. Bu raporlama, yönetim kurulu veya benzeri yönetişim organlarının rol ve sorumluluklarını, risklerin gözetimi için gerekli beceri ve yetkinlikleri, raporlama sıklığını ve bilgilendirme mekanizmalarını kapsar. Ayrıca, yöneticilere yönelik performans hedeflerinin ücretlendirme politikalarına nasıl dahil edildiği gibi detaylar açıklanır. Amaç, finansal rapor kullanıcılarının bu süreçleri anlamasını sağlamaktır.
TSRS'ye uygun strateji açıklamaları, işletmenin sürdürülebilirlikle veya iklimle ilgili risk ve fırsatlarını yönetme yaklaşımını kapsamalıdır. İşletme; gelecekteki finansal yeterliliğini etkileyebilecek risk ve fırsatları, bu unsurların iş modeli ve değer zinciri üzerindeki etkilerini, geçiş planlarını, finansal planlamayı ve dirençlilik değerlendirmelerini açıklamalıdır. Strateji; belirlenmiş hedeflere ulaşmak için alınan aksiyonları, ilerlemeleri ve ödünleşimleri içermelidir. Açıklamalar, kısa, orta ve uzun vadeli perspektifleri içermeli ve kullanıcıların stratejiyi anlamasına yardımcı olacak şekilde açık, doğru ve tutarlı bilgiler sağlamalıdır.
TSRS’ye uygun bir risk yönetimi süreci, sürdürülebilirlikle ilgili risklerin belirlenmesi, değerlendirilmesi, önceliklendirilmesi ve izlenmesi adımlarını içerir. İşletme, risklerin finansal etkilerini anlamak için senaryo analizi gibi araçlar kullanmalı ve bu süreçleri genel risk yönetimi sistemine entegre etmelidir. Riskler, fiziksel (örneğin iklim olayları) ve geçiş riskleri (örneğin düzenleyici değişiklikler) olarak sınıflandırılmalıdır. Kullanılan yöntemlerin veri kaynakları, girdileri ve izleme süreçleri açıkça tanımlanmalıdır. Süreçlerin etkinliği düzenli olarak gözden geçirilip geliştirilmelidir.
TSRS Uygulama Rehberi, işletmelerin TSRS standartlarına uyum sağlamalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Rehber, sürdürülebilirlikle ilgili finansal açıklamaların hazırlanmasında gerekli adımları detaylandırır, ölçüm yöntemlerini ve raporlama süreçlerini açıklar. İşletmeler, rehberdeki örnekler, sektör bazlı metrikler ve senaryo analizine ilişkin önerilerden yararlanabilir. Ayrıca, sürdürülebilirlik risk ve fırsatlarının belirlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması için pratik araçlar sunar. Rehberin her bölümü TSRS standartlarının ana ilkelerine uygun bilgi sağlayarak, uygulamada rehberlik eder.TSRS Sürdürülebilirlik rehberliği, işletmelere entegre raporlama süreçlerinde yol gösterir ve tutarlı uygulamalar sağlar.
TSRS’ye göre sera gazı emisyonları, Kapsam 1, 2 ve 3 olarak sınıflandırılır ve genellikle Sera Gazı Protokolü'ne uygun ölçüm yöntemleri, girdiler ve varsayımlar kullanılarak detaylı şekilde raporlanır.
Kapsam 1 emisyonları işletmenin doğrudan kontrol ettiği kaynaklardan, Kapsam 2 satın alınan enerji üretiminden, Kapsam 3 ise değer zincirindeki dolaylı emisyonlardan (tedarikçi, dağıtım, ürün kullanımı) kaynaklanır.
Senaryo analizi, işletmenin iklim değişikliğiyle ilgili farklı belirsizlikleri değerlendirmek için kullanılan bir araçtır. Gelecekteki olayların olası etkileri ve sonuçları çeşitli senaryolarla modellenir.
TSRS’ye uygun veri toplama süreçleri, aşırı maliyet ve çaba gerektirmeden makul ve desteklenebilir bilgilerle yapılmalıdır. Dahili ve harici kaynaklar kullanılarak veri doğruluğu, izlenebilirlik ve tutarlılık sağlanmalıdır.
Sürdürülebilirlikle ilgili finansal etkilerin projeksiyonu, geçmiş olaylar, mevcut koşullar ve gelecekteki belirsizlikler göz önüne alınarak makul ve desteklenebilir senaryolar ile niteliksel ve niceliksel analizler kullanılarak yapılır.
TSRS’ye uygun karbon kredisi kullanımı, hedeflere ulaşmada planlanan kredilerin türü, doğrulama süreçleri, kaynakları ve kredilerin güvenilirliğiyle ilgili bilgiler detaylı ve şeffaf şekilde açıklanmalıdır.
